WEWNĄTRZSZKOLNY SYSTEM DORADZTWA ZAWODOWEGO
ORAZ PROGRAM DORADZTWA ZAWODOWEGO
ROK SZKOLNY 2023/2024
ZESPÓŁ SZKÓŁ NR 127 UL. SMOCZA 19 WARSZAWA
SZKOŁA PODSTAWOWA NR 389 IM. STEFANA STARZYŃSKIEGO
Podstawa prawna:
ROZPORZĄDZENIE MINISTRA EDUKACJI NARODOWEJ
z dnia 12 lutego 2019 r. w sprawie doradztwa zawodowego (Dz. U. poz. 325) ogłoszono dnia 20 lutego 2019 r. obowiązuje od dnia 1 września 2019 r. Prawo oświatowe z dnia 14 grudnia 2016 r.
TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA PRZEDSZKOLI,
ODDZIAŁÓW PRZEDSZKOLNYCH W SZKOŁACH PODSTAWOWYCH I INNYCH FORM WYCHOWANIA PRZEDSZKOLNEGO
- Poznanie siebie
Dziecko:
- określa, co lubi robić;
- podaje przykłady różnych zainteresowań;
- określa, co robi dobrze;
- podejmuje działania i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.
- Świat zawodów i rynek pracy
Dziecko:
- odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
- podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w jego najbliższym otoczeniu i nazwy tych zawodów, które wzbudziły jego zainteresowanie, oraz identyfikuje i opisuje czynności zawodowe wykonywane przez te osoby;
- wskazuje zawody zaangażowane w powstawanie produktów codziennego użytku oraz w zdarzenia, w których dziecko uczestniczy, takie jak wyjście na zakupy, koncert, pocztę;
- podejmuje próby posługiwania się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;
- opowiada o sobie w grupie rówieśniczej.
- Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Dziecko:
- nazywa etapy edukacji (bez konieczności zachowania kolejności chronologicznej);
- nazywa czynności, których lubi się uczyć.
- Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Dziecko:
- opowiada, kim chciałoby zostać;
- na miarę swoich możliwości planuje własne działania lub działania grupy rówieśniczej przez wskazanie pojedynczych czynności i zadań niezbędnych do realizacji celu;
- podejmuje próby decydowania w ważnych dla niego sprawach, indywidualnie i w ramach działań grupy rówieśniczej.
TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS I-VI
SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
A. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas I-III szkół podstawowych
- Poznanie siebie
Uczeń:
- opisuje swoje zainteresowania i określa, w jaki sposób może je rozwijać;
- prezentuje swoje zainteresowania wobec innych osób;
- podaje przykłady różnorodnych zainteresowań ludzi;
- podaje przykłady swoich mocnych stron w różnych obszarach;
- podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i opisuje, co z nich wyniknęło dla niego i dla innych.
- Świat zawodów i rynek pracy
Uczeń:
- odgrywa różne role zawodowe w zabawie;
- podaje nazwy zawodów wykonywanych przez osoby w bliższym i dalszym otoczeniu oraz opisuje podstawową specyfikę pracy w wybranych zawodach;
- opisuje, czym jest praca, i omawia jej znaczenie w życiu człowieka na wybranych przykładach;
- omawia znaczenie zaangażowania różnych zawodów w kształt otoczenia, w którym funkcjonuje;
- opisuje rolę zdolności i zainteresowań w wykonywaniu danego zawodu;
- posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny.
- Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Uczeń:
- uzasadnia potrzebę uczenia się i zdobywania nowych umiejętności;
- wskazuje treści, których lubi się uczyć;
- wymienia różne źródła wiedzy i podejmuje próby korzystania z nich.
- Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Uczeń:
- opowiada, kim chciałby zostać i co chciałby robić;
- planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując na podstawowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;
- próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio z jego osobą.
B. Treści programowe z zakresu doradztwa zawodowego dla klas IV-VI szkół podstawowych
- Poznawanie własnych zasobów
Uczeń:
- określa własne zainteresowania i uzdolnienia oraz kompetencje;
- wskazuje swoje mocne strony oraz możliwości ich wykorzystania w różnych dziedzinach życia;
- podejmuje działania w sytuacjach zadaniowych i ocenia swoje działania, formułując wnioski na przyszłość;
- prezentuje swoje zainteresowania i uzdolnienia wobec innych osób z zamiarem zaciekawienia odbiorców.
- Świat zawodów i rynek pracy
Uczeń:
- wymienia różne grupy zawodów i podaje przykłady zawodów charakterystycznych dla poszczególnych grup, opisuje różne ścieżki ich uzyskiwania oraz podstawową specyfikę pracy w zawodach;
- opisuje, czym jest praca i jakie ma znaczenie w życiu człowieka;
- podaje czynniki wpływające na wybory zawodowe;
- posługuje się przyborami i narzędziami zgodnie z ich przeznaczeniem oraz w sposób twórczy i niekonwencjonalny;
- wyjaśnia rolę pieniądza we współczesnym świecie i jego związek z pracą.
- Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Uczeń:
- wskazuje różne sposoby zdobywania wiedzy, korzystając ze znanych mu przykładów, oraz omawia swój indywidualny sposób nauki;
- wskazuje przedmioty szkolne, których lubi się uczyć;
- samodzielnie dociera do informacji i korzysta z różnych źródeł wiedzy.
- Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Uczeń:
- opowiada o swoich planach edukacyjno-zawodowych;
- planuje swoje działania lub działania grupy, wskazując szczegółowe czynności i zadania niezbędne do realizacji celu;
- próbuje samodzielnie podejmować decyzje w sprawach związanych bezpośrednio lub pośrednio z jego osobą.
TREŚCI PROGRAMOWE Z ZAKRESU DORADZTWA ZAWODOWEGO DLA KLAS VII I VIII SZKÓŁ PODSTAWOWYCH
- Poznawanie własnych zasobów
Uczeń:
- określa wpływ stanu zdrowia na wykonywanie zadań zawodowych;
- rozpoznaje własne zasoby (zainteresowania, zdolności, uzdolnienia, kompetencje, predyspozycje zawodowe);
- dokonuje syntezy przydatnych w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej informacji o sobie wynikających z autoanalizy, ocen innych osób oraz innych źródeł;
- rozpoznaje własne ograniczenia jako wyzwania w odniesieniu do planów edukacyjno-zawodowych;
- rozpoznaje swoje możliwości i ograniczenia w zakresie wykonywania zadań zawodowych i uwzględnia je w planowaniu ścieżki edukacyjno-zawodowej;
- określa aspiracje i potrzeby w zakresie własnego rozwoju i możliwe sposoby ich realizacji;
- określa własną hierarchię wartości i potrzeb.
- Świat zawodów i rynek pracy
Uczeń:
- wyszukuje i analizuje informacje na temat zawodów oraz charakteryzuje wybrane zawody, uwzględniając kwalifikacje wyodrębnione w zawodach oraz możliwości ich uzyskiwania;
- porównuje własne zasoby i preferencje z wymaganiami rynku pracy i oczekiwaniami pracodawców;
- wyjaśnia zjawiska i trendy zachodzące na współczesnym rynku pracy, z uwzględnieniem regionalnego i lokalnego rynku pracy;
- uzasadnia znaczenie pracy w życiu człowieka;
- analizuje znaczenie i możliwości doświadczania pracy;
- wskazuje wartości związane z pracą i etyką zawodową;
- dokonuje autoprezentacji;
- charakteryzuje instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej, w tym instytucje rynku pracy.
- Rynek edukacyjny i uczenie się przez całe życie
Uczeń:
- analizuje oferty szkół ponadpodstawowych i szkół wyższych pod względem możliwości dalszego kształcenia, korzystając z dostępnych źródeł informacji;
- analizuje kryteria rekrutacyjne do szkół ponadpodstawowych w kontekście rozpoznania własnych zasobów;
- charakteryzuje strukturę systemu edukacji formalnej oraz możliwości edukacji pozaformalnej i nieformalnej;
- określa znaczenie uczenia się przez całe życie.
- Planowanie własnego rozwoju i podejmowanie decyzji edukacyjno-zawodowych
Uczeń:
- dokonuje wyboru dalszej ścieżki edukacyjno-zawodowej samodzielnie lub przy wsparciu doradczym;
- określa cele i plany edukacyjno-zawodowe, uwzględniając własne zasoby;
- identyfikuje osoby i instytucje wspomagające planowanie ścieżki edukacyjno-zawodowej i wyjaśnia, w jakich sytuacjach korzystać z ich pomocy;
- planuje ścieżkę edukacyjno-zawodową, uwzględniając konsekwencje podjętych wyborów.
ZAŁOŻENIA OGÓLNE
Celem doradztwa zawodowego realizowanego w szkole jest przygotowanie uczniów do refleksyjnego wyboru dalszej ścieżki kształcenia oraz zawodu.Doradztwo zawodowe realizowane w Szkole Podstawowej nr 389 ukierunkowane jest na:
- rozwijanie kompetencji karierowych ucznia
- wspieranie kompetencji doradczych nauczycieli
- wspieranie kompetencji doradczych rodziców
- Cele ukierunkowane na ucznia:
- rozwijanie wiedzy ucznia na temat własnych zasobów i ograniczeń
- rozwijanie umiejętności analizowania własnych zasobów i ograniczeń w kontekście planów i aspiracji zawodowych
- rozwijanie wiedzy o rynku pracy
- rozwijanie wiedzy zawodoznawczej
- kształtowanie umiejętności krytycznej analizy procesów zachodzących na rynku pracy
- rozwijanie umiejętności wyszukiwania informacji, zasobów i sojuszników sprzyjających planowaniu i realizacji celów edukacyjnych i zawodowych
- kształtowanie umiejętności planowania ścieżek edukacyjnych i zawodowych, także w kontekście edukacji całożyciowej
- przygotowanie do możliwych ról na rynku pracy – pracownika, pracodawcy, współpracownika
- rozwijanie kompetencji miękkich, szczególnie tych związanych z pracą zespołową, planowaniem, ustalaniem priorytetów i zarządzaniem zadaniami w czasie
- rozwijanie umiejętności uczenia się
- kształtowanie postawy szacunku wobec pracy własnej i cudzej
- redukowanie społecznych i kulturowych stereotypów dotyczących aktywności zawodowej.
- Cele ukierunkowane na nauczycieli:
- budowanie zaangażowania w zakresie realizowania procesów wspierania decyzji edukacyjnych i zawodowych ucznia
- aktualizacja wiedzy na temat systemu edukacji i systemu kształcenia w zawodach
- rozwijanie kompetencji doradczych nauczycieli
- wskazanie na źródła informacji dotyczące ofert edukacyjnych i doradczych.
- Cele ukierunkowane na rodziców:
- aktualizacja wiedzy na temat systemu edukacji i systemu kształcenia w zawodach
- aktualizacja wiedzy na temat ofert warszawskich szkół ponadpodstawowych
- aktualizacja wiedzy na temat procedur rekrutacyjnych do szkół ponadpodstawowych
- udzielanie pomocy w procesie rozpoznawania predyspozycji zawodowych ucznia
- rozwijanie kompetencji doradczych rodzica, wskazanie obszarów wsparcia doradczego
- wzmacnianie proaktywnej postawy rodziców w procesie podejmowania decyzji edukacyjno-zawodowych przez ich dziecko
- wskazanie rodzicom aktualnych i rzetelnych merytorycznie źródeł informacji
- Formy pracy
- obowiązkowe zajęcia z doradztwa zawodowego dla klasy VII
- lekcje z wychowawcą
- doradztwo indywidualne (realizowane w ramach pomocy psychologiczno-pedagogicznej)
- warsztaty doradcze realizowane we współpracy z sojusznikami
- spotkania z ekspertami
- wycieczki zawodoznawcze
- spotkania z rodzicami
- formy wizualne – strona internetowa i fb szkoły, gazetki.
- Metody pracy:
- praca indywidualna, grupowa, zbiorowa,
- burza mózgów,
- mini-wykład,
- plakat, film, gry dydaktyczne,
- skojarzenia,
- zdania niedokończone,
- inne.
Celem orientacji zawodowej w klasach w OP i klasach I–III szkoły podstawowej jest wstępne zapoznanie uczniów z różnorodnością zawodów na rynku pracy, rozwijanie pozytywnej i proaktywnej postawy wobec pracy i edukacji oraz stwarzanie sytuacji edukacyjnych sprzyjających poznawaniu i rozwijaniu zainteresowań oraz pasji.
Realizacja podstawy programowej w zakresie orientacji zawodowej będzie odbywała się poprzez:
- wyjścia, wycieczki np. do zakładów pracy,
- spotkania z ludźmi wykonującymi określone zawody,
- zajęcia dydaktyczno-wychowawcze w oparciu o programy nauczania: „Elementarz Odkrywcy” wyd. Nowa Era, „A to ciekawe”, „Super Smyki” wyd. Mac,
- zajęcia tematyczne w świetlicy szkolnej „W świecie zawodów”,
- gry i filmy dydaktyczne,
- kolorowanki,
- kąciki tematyczne,
- współpraca z Fundacją „Jeden Muranów”,
- kiermasze charytatywne, wolontariat,
- scenariusze lekcji dostępne na stronach internetowych https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/
Klasy IV-VI
Cele ogólne:
- Rozwijanie wiedzy ucznia na temat własnych zasobów i ograniczeń, predyspozycji i uzdolnień
- Rozwijanie umiejętności analizowania własnych zasobów i ograniczeń w kontekście planów i aspiracji zawodowych
- Rozwijanie wiedzy o rynku pracy
- Rozwijanie wiedzy zawodoznawczej
- Rozwijanie kompetencji miękkich, szczególnie tych związanych z pracą zespołową, planowaniem, ustalaniem priorytetów i zarządzaniem zadaniami w czasie
- Rozwijanie umiejętności uczenia się
- Kształtowanie postawy szacunku wobec pracy własnej i cudzej
- Redukowanie społecznych i kulturowych stereotypów dotyczących aktywności zawodowej.
Realizacja podstawy programowej w zakresie orientacji zawodowej w klasach IV – VI będzie realizowana:
- na lekcjach wychowawczych bazujących na. scenariuszach dostępnych na stronie www.ore.edu.pl i pod linkiem https://doradztwo.ore.edu.pl/programy-i-wsdz/
- poprzez udział w wyjściach, wycieczkach np. do zakładów pracy,
- na spotkaniach z ludźmi wykonującymi określone zawody,
- poprzez gry i filmy dydaktyczne,
- inne.
Klasa VII
Cele doradztwa zawodowego dla klasy VII:
- rozwijanie wiedzy ucznia na temat własnych zasobów, ograniczeń, predyspozycji, zainteresowań zawodowych i uzdolnień,
- rozwijanie umiejętności analizowania własnych zasobów i ograniczeń w kontekście planów i aspiracji zawodowych,
- rozwijanie wiedzy o rynku pracy,
- rozwijanie wiedzy zawodoznawczej i wiedzy o rynku usług edukacyjnych,
- rozwijanie umiejętności wyszukiwania informacji, zasobów i sojuszników sprzyjających planowaniu i realizacji celów edukacyjnych i zawodowych,
- kształtowanie umiejętności planowania ścieżek edukacyjnych i zawodowych, także w kontekście edukacji całożyciowej,
- rozwijanie kompetencji związanych z procedurami rekrutacyjnymi w obszarze edukacji i rynku pracy,
- przygotowanie do możliwych ról na rynku pracy – pracownika, pracodawcy, współpracownika,
- rozwijanie kompetencji miękkich, szczególnie tych związanych z pracą zespołową, planowaniem, ustalaniem priorytetów i zarządzaniem zadaniami w czasie, autoprezentacją
- rozwijanie umiejętności uczenia się,
- kształtowanie postawy szacunku wobec pracy własnej i cudzej
- redukowanie społecznych i kulturowych stereotypów dotyczących aktywności zawodowej..
Realizacja podstawy programowej w zakresie doradztwa zawodowego w klasach VII:
- obowiązkowe zajęcia z doradcą zawodowym,
- lekcje wychowawcze,
- konsultacje z pedagogiem, psychologiem szkolnym,
- lekcje biblioteczne,
- konsultacje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej przy ul. Zawiszy 13,
- spotkania z przedstawicielami wybranych zawodów,
- warsztaty, szkolenia w ORE https://doradztwo.ore.edu.pl/gdzie-znajde-pomoc/
- informacje w Urzędzie Pracy,
- kiermasze charytatywne, wolontariat,
- warsztaty dla uczniów we WCIES,
- współpraca z Fundacją „Jeden Muranów”,
- inne, wynikające z realizacji programu w ciągu roku szkolnego.
OBOWIĄZKOWE ZAJĘCIA Z DORADCĄ ZAWODOWYM
Tematyka zajęć w klasie 7
- Formuła optymalnego wyboru zawodu
- Moje zasoby i ograniczenia, czyli szczęściu warto sprzyjać
- Oferty edukacyjne po szkole podstawowej, czyli gdzie i jak mogę się dalej rozwijać
- Bogaty świat zawodów
- Zawód, który do mnie pasuje
- 7 nawyków skutecznego nastolatka
- Dobry plan drogą do sukcesu
- Dobra praca, kiepska praca – co warto brać pod uwagę wybierając zawód?
- Co warto brać pod uwagę wybierając kolejne etapy kształcenia?
- Jak analizować oferty szkół ponadpodstawowych?
Literatura dla ucznia
Cottrell S., Podręcznik umiejętności studiowania, Zysk i S-ka Wydawnictwo, Poznań 2007
Covey S., 7 nawyków skutecznego nastolatka, Rebis, Poznań 2011
Górczyński M., Obidniak D., Pfeiffer A., Suliga M., Informator o zawodach szkolnictwa zawodowego, KOWEZiU, Warszawa 2017
Zawadka M., Chcę być kimś. Cz. 1,2,3, Wydawnictwo Mind&dream 2016